به بهانه ترجمه یکی از پرفروشترین کتابهای علمی دنیا
تصویری از آیندهای هیجانانگیز در «فیزیک ناممکنها»
«فیزیک ناممکنها» کتابی است از میچیو کاکو، فیزیکدان برجسته معاصر که نظریه «جهانهای موازی» او دنیا را تکان داد. این کتاب که در سال 2008 روانه بازارها شد، یکی از پرفروشترین کتابهای علمی همگانی در سراسر جهان بوده و اینک چاپ چهارم ترجمه فارسی آن نیز در صدر جدول آثار علمی کشور قرار گرفته است. این دانشمند در طول فعالیت خود 12 کتاب و بیش از ۱۷۰ مقاله درباره فیزیک نظری تالیف کرده و برنامههای مختلف تلویزیونی و رادیویی درباره علم و آینده بشریت داشته است.
کتاب «فیزیک ناممکنها: بررسی علمی دنیای فیزرها، میدانهای نیرو، دورفرستی و سفر در زمان» را میچیو کاکو تالیف و رامین رامبد آنرا ترجمه کرده است. این کتاب بینشی هیجانانگیز از آنچه در آینده میتوانیم امید به داشتن آن داشته باشیم ارایه میدهد و ما را بهسوی مرزهای علم و ورای آن میبرد. خواندن بخشهایی از گفتوگوی روزنامه ایتالیایی «لاستمپا» با این دانشمند فیزیک نظری خالی از لطف نیست:
از تخیل تا واقعیت!
پروفسور کاکو به این سوال که چه دلیلی برای عقیده خود مبنی بر تبدیل سناریوهای علمی-تخیلی به واقعیت دارد، اینگونه پاسخ داد: یکی از متحملترین غیرممکنها، نامرئی شدن است. امروز تحقیقات بسیاری در ناپدید کردن اجسام با پرتوهای میکروامواج انجام میشود، بنابراین من متقاعد شدهام که بهزودی چیزی شبیه به شنل نامرئی کننده «هری پاتر» خواهیم داشت.
آنچه در آینده انتظار ما را میکشد
میچیو کاکو معتقد است که کشفیات زیادی هستند که انتظار ما را میکشند. وی میگوید: یکی از آنها با «انتقال از دور» (Teletransport) ارتباط دارد. این کشف، در واقع توانایی ناپدید شدن و دوباره ظاهر شدن در نقطهای دیگر است. در اتریش، در دانشگاه وین، ذرات مجزای نور، یعنی فوتونها را انتقال از دور کردهاند. درحال حاضر، رکورد این انتقال، ۶۰۰ متر در طول رودخانه دانوب است. روزی از این تکنیک برای رفتن به ایستگاه فضایی و رفتن به روی ماه استفاده خواهیم کرد. البته برای رسیدن به این توانایی ما به زمان نیاز خواهیم داشت، اما در دهههای آینده امیدواریم که انتقال از دور مولکولها و شاید DNA را آغاز کنیم.
وی ادامه داد: یک کشف هیجانانگیز دیگر، اتصال به هوش مصنوعی و به فرایندی به نام «تکنیگی» (singularity) است. زمانی فرا خواهد رسید که در آن روباتها بیش از ما باهوش خواهند شد. بهتر است که یک تاریخ دقیق را مشخص نکنیم، اما برخی از دانشمندان پیشبینی کردهاند که تا ۲۰ سال آینده و دیگران زمان آن را تا هزار سال آینده گفتهاند و بعضی دیگر همچنان معتقدند که این اتفاق هرگز روی نخواهد داد.
هوش مصنوعی؛ آری یا نه؟
این نویسنده توانمند، پیشرفت در سناریوی هوش مصنوعی را هم مثبت و هم منفی قلمداد کرد. وی نظرات جالبی در این زمینه دارد: از یکسو هوش مصنوعی منفعت خواهد داشت، چرا که روباتها کارهایی مانند تصرف مریخ یا ماه را که برای ما سخت و خطرناک هستند انجام خواهند داد. آنها میتوانند تا اعماق اقیانوسها پایین بروند و یا افراد در خطر را نجات دهند. اما از سویی دیگر، اگر شروع به برابر کردن هوش روباتها با هوش خودمان کنیم، چه باید کرد؟ البته برای این هم راههای زیادی وجود دارد. یکی اینکه یک تراشه را وارد مغز روباتها کنیم تا زمانیکه برای ما خطرناک شدند آنها را خاموش کند. روش دیگر این است که به آنها آموزش دهیم که خود را با جامعه ما انطباق دهند.
از نظریه (همه چیز) انیشتین تا نظریه «رشتهها»
نویسنده کتاب «فیزیک ناممکنها: بررسی علمی دنیای فیزرها، میدانهای نیرو، دورفرستی و سفر در زمان» در تبیین تئوریهای برجسته تغیردهنده دنیا، معتقد است: زمانیکه کودک بودم، انیشتین مدت کوتاهی بود که درگذشته بود و سرانجام موفق نشده بود نظریه خود (نظریه همه چیز) را کامل کند. معادله این نظریه بلندتر از دو سانتیمتر نیست اما میتواند تمام قوانین فیزیک را شامل شود. امروز معتقدم که ما سرانجام این تئوری را پردازش کردهایم که همان «نظریه رشتهها» نام دارد و برخی از جنبههای این نظریه در پروژه «برخورددهنده بزرگ هادرون» (LHC) در سرن آزمایش شدهاند. هرچند این ماشین برای ایجاد دوباره بیگ بنگ به اندازه کافی پرقدرت نیست اما امید است که بتواند برخی از ذرات جدید را کشف کند. فکر میکنیم که با کشف ماده تاریک، بیشترین توجه به نظریه «رشتهها» بشود.
پیشبینی اتفاقات زمان وقوع بیگ بنگ با «نظریه همه چیز»
کاکو در پاسخ سوال خبرنگار «لاستمپا» مبنی بر تبیین مفهوم و کاربردهای «نظریه همه چیز» این نظریه را شارح تمام قوانین فیزیک میداند: این نظریه پیش از هر چیز به ما خواهد گفت که قبل از بیگ بنگ چه اتفاقی افتاده است. بهنظر میرسد که نظریه رشتهای، یک یا چند جهانی را بهتصویر میکشد که در آنها «بیگ بنگها» تکرار میشوند. مساله دیگری که میتوانیم از آن نتیجه بگیریم سفر در زمان است. افراد زیادی این را نمیدانند اما در سال ۱۹۴۹ نخستین راهحل سفر در زمان را انیشتین کشف کرد. امروز صدها راهحل مختلف وجود دارند اما نمیدانیم تا چه حد عملی هستند. «نظریه رشتهها» میتواند در این مورد به ما پاسخ دهد.
نفت؛ همچنان انرژی بیرقیب
پروفسور میچیو کاکو در پاسخ به سوالی درباره «غیر ممکنها» و وضعیت آینده دنیا عنوان کرد: فکر میکنم که ۱۰ سال آینده بسیار آشفته خواهد شد. هیچ جایگزین مناسبی برای نفت ارایه نخواهد شد، هرچند فناوریهای بسیاری در این مورد در حال رقابت با هم هستند. فکر میکنم در حالی که قیمت سوختهای فسیلی به افزایش خود ادامه میدهد قیمت سوختهای خورشیدی کاهش مییابد و این دو در یک نقطه با هم تلاقی میکنند و در آن زمان وارد عصر هیدروژن خواهیم شد. سپس بین ۲۰ تا ۳۰ سال آینده گداخت هستهای به یک شیوه امکانپذیر برای تولید انرژی تبدیل خواهد شد.
کتاب «فیزیک ناممکنها: بررسی علمی دنیای فیزرها، میدانهای نیرو، دورفرستی و سفر در زمان» شامل سه بخش کلی است که در 15 فصل تنظیم شده است. در بخش نخست با عنوان «امکانپذیریهای رده یک» درباره موضوعاتی همچون میدانهای نیرو، نامرئی شدن، فیزرها و ستارگان مرگ، دورفرستی، تلهپاتی، روانجنبانی، روباتها، فرازمینیان و یوفوها، فضاناوها و پادماده و پادگیتیها بحث به میان آمده است.
بخش دوم کتاب با عنوان «امکانپذیریهای رده دو» شامل سه فصل است. تندتر از سرعت نور، سفر در زمان و جهانهای موازی عناوین فصلهای این بخش از کتاب است. ماشینهای حرکت دایمی و پیشآگاهی نیز عناوین فصلهای بخش سوم کتاب «امکانپذیریهای رده سه» است.
میچیو کاکو، نویسنده و دانشمند برجسته، در این کتاب با اطمینان مرزهای امروزین علم را در مینوردد و برای نخستین بار از دید یک کارشناس خبره به بررسی علم واقعی فردا میپردازد. زمینهای که معمولا قلمرو نویسندگان علمی-تخیلی است. او از امکانپذیری علمی حرکت دایمی، میدانهای نیرو، نامرئیشدن، توپخانه پرتویی، پادگرانش و پادماده، دورفرستی، تلهپاتی، روانجنبانی، روباتها و سایبورگها، تندتر رفتن از نور، سفر در زمان، انرژی نقطهای صفر، حیات فرا زمینی، حتی نهانبینی پرده بر میدارد.
نویسنده کتاب به ما نشان میدهد که چگونه چندتایی از این ایدهها عملا قوانین فیزیک را نقض میکنند. هیچگاه تفاوت بین امکانپذیر، نامحتمل و در شرف وقوع به این روشنی بیان نشده است. قلمرو علمی تخیلی در کجا پایان میپذیرد؟ واقعا به چه چیزهایی میتوانیم دست پیدا کنیم؟ کاکو در این کتاب قابل فهم، خواندنی و روشنگر میگوید: «هرچیزی که امکانپذیر نباشد، حتمی است!»
میچیو کاکو متولد ۲۴ ژانویه ۱۹۴۷ در سن خوزه آمریکا است. این فیزیکدان آمریکایی با اصلیت ژاپنی در رشته فیزیک نظری دانشگاه هاروارد فارغالتحصیل شد و سپس از لابراتوار پرتوی برکلی، دکترای فلسفه گرفت. این فیزیکدان شهرت خود را به دلیل نوشتن یک بخش بسیار مهم از نظریه «رشتهها» بهدست آورده است. نظریه رشتهها (Strings Theory) بر پایه نظریه کوانتوم لایهای استوار شده و بیان میکند که ذرات بنیادی و ابتدایی یعنی الکترونها، کوارکها و سایر ذرات کیهانی زمانی که از فاصله دور مشاهده شوند رفتاری ذرهای دارند ولی در واقع ترکیبی از پیچها و حلقهها و یا رشتههای انرژی هستند که ارتعاشات متفاوتی دارند.
چاپ چهارم ترجمه کتاب «فیزیک ناممکنها: بررسی علمی دنیای فیزرها، میدانهای نیرو، دورفرستی و سفر در زمان» تالیف پروفسور میچیو کاکو و به ترجمه رامین رامبد، با شمارگان یکهزار و 200 نسخه در 400 صفحه و به بهای 16 هزار تومان از سوی انتشارات مازیار منتشر شده است.
نظر شما